Europa
Europa
is voor haar energie afhankelijk van niet-Europesche en vaak politiek instabiele landen.
Anno 2009 is Europa voor haar energie voor 50% afhankelijk van niet-EU-landen. Dat zal oplopen tot 70% in 2030. Hierbij gaat het vooral om afhankelijkheid van Rusland en het Midden-Oosten, De EU wil die afhankelijkheid graag verlagen (bron: FD, 3-6-2009).
In 2005 werd 314 miljard m3 gas in de EU geïmporteerd en naar schatting zal dat rond 2025 wel 500 miljard m3 zijn.
Overigens leveren anno 2009 zowel Rusland àls Nederland ca. 25% van de Europesche gasbehoefte. Daarom wil de EU graag zeggenschap verwerven over de Nederlandse voorraden voor het geval Rusland het laat afweten. Maar Nederland blijft wat dat aan gaat liever baas in eigen huis.
Abu Dhabi
 |
Abu Dhabi is economisch het belangrijkste emiraat van de Verenigde Arabische Emiraten - United Arab Emirates - UAE Medio 2012 zal er vanuit de olievelden van Abu Dhabi een pijplijn operationeel zijn naar de Golf van Oman: 1,5 miljoen vaten per dag stromen dan door die pijlplijn en hoeven niet langer per tanker door de Straat van Hormoez (zie verderop op deze pagina) te worden vervoerd. Maar de resterende hoeveelheid die dat wel moet is dus dan nog steeds 17 miljoen - 1,5 = 15,5 miljoen vaten olie per dag (bron: IEX.nl, d.d. 9-1-2012). |
Irak
Op 12-9-2011 zegt in het VPRO TV-programma Tegenlicht een voormalige top shot uit de Amerikaanse regering (Lawrence Wilkerson , destijds chef-staf van Colin Powell, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken in de eerste ambtstermijn van George W. Bush (2001-2005)) dat Dick Cheney en Bush onder valse voorwendselen (Al Quaida, 9/11th; en Hussein's veronderstelde bezit van massadestructiewapens) Amerika een oorlog tegen Irak en Saddam Hussein invoerden, die in werkelijkheid ging om de veronderstelde olievoorraden, wellicht geen 100 miljard vaten, maar 200 miljard en mogelijkerwijze zelfs 300 miljard vaten. Daarmee zou Irak de rol kunnen gaan spelen die Saoedie-Arabië tot op heden vervulde, maar waar de productiepiek inmiddels aanstaande leek. Men vreesde dat olie in de toekomst wellicht 300 à 400 $ per vat kon gaan kosten indien er tekorten zouden ontstaan in de wereld. Herstel en toename van de olieproductie in Irak zou dan heel goed uitkomen. Het is maar 1 letter verschil, maar voor Iran zou je dezelfde redenering kunnen opzetten........
Rusland
Anno 2008 komt ongeveer 25% van het in Europa gebruikte aardgas uit Rusland (FD, 8-12-08). Dat is 165 miljard m3 (FD, 4-12-08, p. 7). Overigens komt ook ca. 25% van het in europa verbruikte gas uit Nederland.
In een later bericht (FD, 26-6-2010) wordt gesteld dat ca. 20% van de Europesche gasbehoefte uit Rusland komt. 16% via een pijpleiding door de Oekraïne (hoofdstad is Kiev) en 4% via een pijpleiding door Wit-Rusland (hoofdstad is Minsk).
Dit geeft veel gedoe en daardoor staan sommige oost-Europesche landen af en toe letterlijk "in de kou". Rusland en die 2 landen hebben regelmatig conflicten over de gasleveranties aan de landen zelf, de prijs die daarvoor moet worden bepaald en de prijs die ze mogen vragen voor het transport door hun landen. Als de conflicten onoplosbaar lijken, draait Rusland (Gazprom) de kraan langzaam maar zeker dicht. En aangezien "het hemd nader is dan de rok" tappen die landen dan voor zich zelf gas af dat eigenlijk bedoeld was voor Europa. Omdat deze 2 landen vroeger tot de USSR behoorden, het groot Russische imperium, betaalden ze traditioneel veel minder voor het Russische gas dan op de wereldmarkt gangbaar was. Rusland wil dit graag rechttrekken en de 2 landen hebben daar grote moeite mee. Lees meer over deze conflicten en de gevolgen voor Europa.
Maar doordat Europa hierdoor regelmatig leveringsproblemen ondervindt wijst men Rusland al gauw aan als onbetrouwbare leverancier. Maar het ligt eigenlijk heel wat genuanceerder en gecompliceerder. Het is dan ook niet voor niets dat Rusland graag leidingen naar Europa wil aanleggen, die niet door de Oekraïne of wit Rusland lopen, zoals de grote gasleidingprojecten nord Stream en South Stream. Zie hier onder.
Maar desondanks is Europa beducht voor de politieke macht die Rusland heeft en houdt doordat ze in principe bij een politiek conflict de gaskraan kan afknijpen als drukmiddel. Rusland ontvangt dan geen gasinkomsten, maar Europa is dan bij winters weer waarschijnlijk eerder in het ongerede dan de Russische staatskas. Daarom streeft Europa naar gasleidingen uit verweggistan (landen rond de kaspische Zee, vroeger ook tot de USSR behorend) die niet via Rusland of door Rusland gedomineerde gebieden lopen, zoals het Nabuco-project, dat door Rusland overigens ijverig wordt gefrustreerd.
De Russen zijn wel tevreden met hun nieuw verworven macht om de gaskraan naar Europa te sluiten als de politieke omstandigheden zich daartoe lenen: zie o.a. de film op U-tube !
Zie verder op onze webpagina over gasleidingen
| Kazachstan Kazachstan was tot voor kort bijna volledig afhankelijk van Moskou als het gaat om uitvoer van olie en gas naar de internationale markten. Er loopt een pijplijn, de CPC-oliepijplijn vanaf Atyrau naar de Russische havenstad Novorossiisk aan de Zwarte Zee. Maar China voltooide in juli 2009 een oliepijpleiding vanaf het meest westelijk gelegen veld van Kazachstan, via het oosten van het land over de grens naar West-China. Een 2e pijplijn moet straks gas uit Turkmenistan (zuidelijk grenzend aan Kazachstan en de Kaspische Zee) via de hoofdstad Almaty naar China transporteren. De westerse oliemaatschappijen hebben vreemd genoeg nog geen afvoer geregeld voor hun deel van de te winnen olie en gas. Dat geldt zowel voor het Kashagan-veld als het Tengiz-veld. In 2006 ging het Amerikaanse ministerie van energie er nog van uit dat de Kazachstaanse olie naar Europa en Amerika zou vloeien, via tankers en pijpleidingen via Turkije. Een forse geopolitieke tegenvaller, dus ! En dat terwijl de westerse (en Japanse) oliemaatschappijen de investeringsmiljarden fourneren. Lees hier meer over ! |
| De Nord Stream pijplijnen: Deze dubbele gaspijpleiding, 1220 km lang, gaat van Rusland naar Europa, over de bodem van de Oostzee of Baltische Zee, o.a. door de territoriale wateren van Zweden en Finland. Daarmee wordt de aanvooer van Rusland naar Europa minder afhankelijk van politiek instabiele landen zoals de Oekraïne en Wit Rusland. De 1e pijplijn zal naar verwachting in 2011 worden opgeleverd en de 2e in 2012. De capaciteit van die lijnen samen zal ca. 55 miljard m3 gas / jaar bedragen, wat neer komt op ongeveer de helft van het jaarlijkse gasverbruik in Duitsland in 2005. Het consortium Nord Stream wordt met 51% der aandelen geleid door het Russische Gazprom. De Gasunie (NL) participeert met 9%. De twee overige aandeelhouders, de Duitse energiemaatschappijen E.On en BASF-Wintershall, zullen elk hun belang van 20 procent verkleinen als de Fransen (GDF-Suez) toetreden Bron: FD, 10-11-2009.Wikipedia, 2-5-2010. |
Straat van Hormuz
De Straat van Hormuz is welliswaar 54 km breed, maar de feitelijk bevaarbare scheepsweg is heel erg nauw, zoals op de kaart hier rechts onder is aangegeven.
 |
|
 klik op foto voor vergroting Zie wat Wikipedia meldt over de geschiedenis van deze strategische doorvaartroute. |
Militaire geschiedenis rond de straat van Hormuz:
Irak en Iran vochten van 1980-88 een bittere conventionele oorlog, waarbij ook de olietanker-vaart in de Perzische Golf in het gedrang kwam, met name in de periode in 1984 die bekend staat als de "tanker-oorlog".
Iin april 1988 mengden de Amerikanen zich eindelijk in de strijd, bij de Amerikanen bekend als Operation Praying Mantis (operatie bidsprinkhaan). Iraan legde mijnen in de Perzische Golf; een Amerikaans fregat liep op 14 april zware averij op; Iraanse installaties werden 18 april als vergelding gebombardeerd door vliegtuigen vanaf een Amerikaans vliegkampschip; Iran stuurde speedboten af op de scheepvaart in de Straat van Hormuz: resultaat: brandende olietankers. De doorvaart stokte en de olieprijs steeg. De Amerikanen kelderen Iraanse korvetten met antischipraketten en Amerikaanse commando's bezetten Iraanse olieplatforms. Uiteindelijk maakte Iran de machsbalans op en blies de aftocht. (Bron: Elsevier, 28-1-2012, p. 43-44). In 1988 eindigde tevens de irak-Iraanse oorlog.
Op een persconferentie op 18 december 1997 verklaarde de plaatsvervangend minister van Buitenlandse Zaken van Iran Abbas Maleki, dat Iran de vrije scheepvaart steunt, maar Iran behield zich het recht voor de Straat af te sluiten als het wordt bedreigd.
In 2008 was er sprake van dat er meer dan 40 oorlogsschepen van de USA en geallieerde mogendheden opstoomden naar de Straat van Hormuz. Eerder dat jaar oefende de Amerikaanse vloot grootschalig in oorlogvoering in ondiepe wateren, zoals die in de Straat van Hormuz.
Eind december 2011 dreigde Iran de Straat van Hormuz af te sluiten als de strengere boycotsancties, waaronder olieboycot-sancties, tegen het land (vanwege hun nucleaire activiteiten) niet zouden worden opgeheven. Zowel Amerika als Europa hebben allerlei boycotacties in werking gezet, zowel qua olie als bankzaken. Aangezien de meeste Iraanse olie naar India, Korea en China gaat, doen deze landen niet enthousiast mee aan een boycot: waar moeten ze dan de olie halen ? Er wordt elders niet zomaar even 2,6 miljoen vaten per dag extra geproduceerd en geleverd. Ook Griekenland komt in de problemen, die ze van de EU voor de zomer moet oplossen: Iran was het enige land dat hen nog wel op crediet olie wilde leveren.
De aanloop naar een nieuw treffen:
Bovengenoemde sancties hebben alles te maken met de al jaren gevreesde ontwikkelingen in Iran van een eigen capaciteit om Uranium zodanig te verrijken, dat het land een atoombom kan ontwikkelen. Als verklaarde vijand van Israel kan dat land zo'n ontwikkeling niet accepteren. De Amerikanen denken er net zo over, de Europesche Unie inmiddels ook.
Israel heeft in de regio een reputatie dat het middels haar luchtmacht ongewenste nucleaire installaties in andere landen periodiek effectief vernietigt, hetgeen gebeurde in zowel Irak, Syrie als Iran (?).
In 2007, b.v. legden Israëlische gevechtsvliegtuigen de Syrische luchtverdediging plat en vernietigden ze een vermeende kernreactor.
Mocht Israël ooit besluiten Iran's nucleaire installaties te bombarderen, dan komt de doorgang door de Straat van Hormuz waarschijnlijk in gevaar (bron: Energy and Capital, 31-12-2011).
Inmiddels worden in Iran kerngeleerden al jaren systematisch vermoord door buitenlandse mogendheden (we schrijven januari 2012).
 |
De Verenigde Staten hebben permanent 2 vliegkampschepen in dit gebied gestationeeerd (bron: Energy and Capital, 31-12-2011), volgens Elsevier (28-1-2012) in de Golf van Oman, alsmede hun 5e vloot in Bahrein, in de Perzische Golf.
|
The USS Abraham Lincoln, at left with the John Stennis in the Arabian Sea, moved through the Strait of Hormuz on Sunday. January 22nd 2012
General Martin Dempsey, Chairman of the Joint Chiefs of Staff, said in January 2012 that Iran “has invested in capabilities that could, in fact, for a period of time block the Strait of Hormuz.” He also stated, “We’ve invested in capabilities to ensure that if that happens, we can defeat that.”
| Overigens is Iran geografisch omsingeld door Amerikaamse aanwezigheid, althans in principe, zoals uit onderstande kaart (bron) moge blijken.. |  |
Maar ook de ander mogendheden mengen zich momenteel (9 januari 2012) in de strijd om de militaire aanwezigheid: " Meanwhile, Britain has dispatched a missile destroyer to the Sea of Oman, due to arrive at the same time as the French Charles de Gaulle aircraft carrier". The Russian carrier Admiral Kuznetsov anchored earlier than planned at Syria's Tartus port on the Mediterranean Sunday, causing France to respond by consigning an air defense destroyer to the waters off Tartus, DEBKAfile reported. Canada also was sending a warship, the HMCS Charlottetown, to the Mediterranean where it would take over from the HMCS Vancouver (Bron).
Anderzijds hebben de Iraniërs inmiddels een vloot van wel 3000 kleine bootjes, die mijnen kunnen leggen, alsmede kleine onderzeeërs, die dat ook kunnen. Alle makkelijk te verbergen voor vijandelijke schepen. Ook hebben ze raketten die de buurlanden en Israël kunnen treffen.
Bronnen:
Wikipedia, 28-1-2012
Elsevier, 28-1-2012, p. 43-44
| Straat van Malakka Ca. 40% van 's werelds olietransporten loopt door de zeestraat die Azië met Europa en het Midden-Oosten verbindt. Als een terroristische aanslag de zeestraat of de haven van Singapore zou blokkeren, heeft dat dus aanzienlijke gevolgen voor de olievoorziening. Volgens de marine van Singapore dreigen terroristen met aanslagen op olietankers. Ook de marine van Indonesië onderkent de dreiging en heeft het aantal patrouilles opgevoerd (bron: FD, 9-3-2010). |
 klik op de foto voor een vergroting |
Strategische reserves:
The Wall Street Journal reported last week that both India and China are increasing their reserves, and that will put upward pressure on oil prices.
India said it's more than tripling the size of its reserve from 39 million to 132 million barrels.
China's going to 500 million barrels from 103 million.
That'll add a nice 490 million barrels of global demand over the next few years...
Bron; Energy and Capital, 31-12-2011.
USA
Vanaf de 1e dag van president Trump's bewind (20-1-2017) verscheen op de website van het Witte Huis het volgende mission statement m.b.t. Amerika's nieuwe energie-politiek:
An America First Energy Plan
Energy is an essential part of American life and a staple of the world economy. The Trump Administration is committed to energy policies that lower costs for hardworking Americans and maximize the use of American resources, freeing us from dependence on foreign oil.
For too long, we’ve been held back by burdensome regulations on our energy industry. President Trump is committed to eliminating harmful and unnecessary policies such as the Climate Action Plan and the Waters of the U.S. rule. Lifting these restrictions will greatly help American workers, increasing wages by more than $30 billion over the next 7 years.
Sound energy policy begins with the recognition that we have vast untapped domestic energy reserves right here in America. The Trump Administration will embrace the shale oil and gas revolution to bring jobs and prosperity to millions of Americans. We must take advantage of the estimated $50 trillion in untapped shale, oil, and natural gas reserves, especially those on federal lands that the American people own. We will use the revenues from energy production to rebuild our roads, schools, bridges and public infrastructure. Less expensive energy will be a big boost to American agriculture, as well.
The Trump Administration is also committed to clean coal technology, and to reviving America’s coal industry, which has been hurting for too long.
In addition to being good for our economy, boosting domestic energy production is in America’s national security interest. President Trump is committed to achieving energy independence from the OPEC cartel and any nations hostile to our interests. At the same time, we will work with our Gulf allies to develop a positive energy relationship as part of our anti-terrorism strategy.
Lastly, our need for energy must go hand-in-hand with responsible stewardship of the environment. Protecting clean air and clean water, conserving our natural habitats, and preserving our natural reserves and resources will remain a high priority. President Trump will refocus the EPA on its essential mission of protecting our air and water.
A brighter future depends on energy policies that stimulate our economy, ensure our security, and protect our health. Under the Trump Administration’s energy policies, that future can become a reality.
Diversen:
dhr. Cyril Widdershoven, werkzaam bij het onderzoeksinstituut TNO is gepromoveerd op de geopolitieke verhoudingen in het Midden-Oosten. Hij heeft zelf jaren lang in de enrgiesector gewerkt, o. m. in Egypte (bron: FD, 1-6-2010).
Deze website is een activiteit van Van der Molen Financial Services, Copyright 2007 e.v.
Mail ons uw commentaar, aanvullingenen en correcties !
